Học (lại) cách sống chung

Để mở lòng đón nhận sự đa dạng của cuộc sống

Photo by Cosmic Timetraveler on Unsplash

Một trong những thử thách lớn nhất khi mình chuẩn bị di du học chính là tìm chỗ trú ngụ tại một quốc gia xa lạ.

Lúc đầu, mình ưu tiên tìm thuê nhà riêng hoặc ít nhất là căn studio riêng để có không gian riêng tư và thoải mái nhất. Nhưng sau khi cân nhắc kĩ càng chi phí sinh hoạt, mình đành phải chấp nhận thuê ở chung với chủ nhà, xem đó như một giải pháp tạm thời, dự định sẽ tìm chỗ ở phù hợp hơn sau khi đặt chân đến nơi.

Nhưng đâu thể ngờ rằng, đó sẽ là nơi mình gắn bó suốt hơn 10 tháng tiếp theo, và chính trải nghiệm ở chung với chủ đã giúp mình “học lại” cách sống chung với người khác.

Gọi là “học lại” vì trước khi bắt đầu hành trình du học, mình đã quen với cuộc sống độc lập tự chủ trong một thời gian kha khá dài. Sau khoảng 18 năm quen thuộc với nếp sống chung nhà với gia đình, thì khi bước vào đại học, mình hướng đến rèn luyện lối sống tự lập nhiều hơn. Vì vậy, khi phải quay lại sống chung cùng ai đó, mình nhận ra cần phải "unlearn" để thích nghi với môi trường sống mới.

Việc gói ghém lại cuộc sống vốn có và chuyển đến sống ở một quốc gia khác là một bước ngoặt lớn, đi kèm với một sự chuyển dịch lớn trong tâm lý.

Khi mới chuyển đến, trong mình có phần chối bỏ thực tại…

Mình cảm thấy chút khó chịu trước những quy định từ phía chủ nhà vì chúng làm không gian sống của mình trở nên gò bó hơn, cảm thấy xa lạ bởi đây không còn là nhà mình ngày trước, nơi mình đã quen thuộc với từng vị trí đồ vật trong nhà. Mình phải sắp xếp lại không gian sinh hoạt mới, thiết lập thói quen mới, và điều này làm mình cảm thấy mệt mỏi.

Sâu nội tâm bên trong mình vẫn khước từ sự thay đổi và cố chấp níu lại lối sống trước đây vốn có.

Thực tế thì, cuộc sống mình đang phải trải qua sự thay đổi lớn nên những gì đã diễn ra trong thế giới nội tâm mình là điều dễ hiểu. Mình đã trải qua một chặng đường dài để đến được đây, điều đó quả thực không dễ dàng chút nào. Và mình đã cho bản thân thêm chút thời gian để ổn định lại. Nếu thấy mệt hay cạn năng lượng, hãy nghỉ ngơi thêm chút nữa. Nếu thấy buồn, hãy buồn nốt hôm nay hay mai. Tiếp đón những cảm xúc ấy, để chúng đến rồi đi, để lòng mình nhẹ thêm, sẵn sàng đón nhận thực tế và bước tiếp.

Và, khi mình cảm thấy ổn hơn, mình học cách nhẹ nhàng mở lòng hơn với sự khác biệt trong lối sống.

Bên cạnh khía cạnh người đi thuê-người cho thuê, thì mình cũng là bạn cùng nhà với bác chủ. Bản thân bác ý cũng phải làm quen với chuyện chia sẻ không gian sống với một người khác, ở đây còn là người xa lạ nữa. Mình vẫn luôn cảm thấy may mắn khi ngay từ những ngày đầu mình chuyển đến, bác vẫn luôn nhiệt tình chào đón và giúp đỡ. Và mình tin mình cũng có thể học được cách mở lòng tiếp đón như bác ý.

Mình dần dần học cách chấp nhận rằng đây sẽ là “nhà” của mình trong thời gian tới và trân trọng không gian mình có. Sự nhượng bộ chắc chắn sẽ phải có khi chung sống cùng người khác. Ví dụ như trước ở Việt Nam, mình hay thức rất khuya; nhưng khi chuyển qua ở đây, vì bác nhạy cảm với tiếng động và dễ mất ngủ về đêm nên mình học cách ngủ sớm hơn. Hay nói cách khác, có những thói quen mình cần phải điều chỉnh để có thể chung sống với người khác.

Khi mở lòng hơn, mình chủ động trò chuyện, lắng nghe bác nhiều hơn, chia sẻ văn hoá và tìm hiểu thêm về con người bác. Nghe có vẻ đơn giản nhưng với một người hướng nội và kín tiếng như mình, điều đó là cả một sự nỗ lực. Nhưng mình thấy tự hào vì mình đã dám làm điều đó, để nhờ vậy mà bác chủ nhà trở thành người bạn đầu tiên của mình ở nơi xứ người. Nếu không có sự cởi mở kết nối với bác, chắc chắn chặng đường thích nghi với cuộc sống với của mình sẽ còn nhiều vất vả hơn.

Khi nhìn lại hành trình trên, mình cảm thấy sợi dây kết nối giữa con người với nhau có tác động lớn như nào đến cuộc sống của mình.

Trong công việc hay học tập, sẽ có lúc bạn phải làm việc chung, thích nghi với người khác nhưng thường sẽ chỉ kết thúc sự va chạm trong khuôn khổ dự án, đầu việc hay thời gian bạn gắn bó với trường học/công ty. Nhưng khi sống chung nhà, đời sống cá nhân của bạn được phơi bày. Thay vì là phiên bản con người của công việc vì mục tiêu công việc, khi ở nhà, bạn chỉ đơn giản sống cuộc sống thường nhật với những thói quen sinh hoạt đều đặn.

Việc sống chung sẽ dẫn đến sự va chạm giữa hai hay nhiều đời sống cá thể khác nhau, và nếu không có cách tiếp cận phù hợp thì sẽ khó có thể hoà thuận chung sống.

Chính vì vậy, việc sống chung với bác chủ nhà một lần nữa dạy cho mình cách chung sống với con người khác. Đó là sự chấp nhận và tôn trọng sự đa dạng nhiều hơn, kiên nhẫn trong việc thấu hiểu người khác hơn. Đó là sự tha thứ và bao dung trước những hiểu lầm chỉ vì mình hay họ vẫn còn đang học cách hiểu đối phương. Và sau cùng là sự yêu thương dành cho con người, nâng đỡ nhau, san sẻ cho nhau.

Mỗi mối quan hệ đều là một cơ hội để mình cảm nhận ý nghĩa sâu sắc của sự gắn kết trong cộng đồng loài người. Rằng con người chúng ta, dù có một đời sống cá nhân độc lập phong phú, nhưng không thể sống thiếu đi sự gắn kết giữa con người với nhau.

---

Sống chung có nghĩa là gì?

Mình nghĩ sống chung sẽ không bao giờ chỉ dừng ở việc học cách sống chung một nhà. Chúng ta có thể đang sống cùng một khu phố, một cộng đồng, một xã hội, một đất nước hay một hành tinh.

Khi sự khác biệt không chỉ còn ở thói quen, mà còn ở văn hoá, tôn giáo, kinh tế, chính trị, v.v... Khi sự dịch chuyển đến vùng đất mới hay toàn cầu hoá được tạo điều kiện ngày một mạnh mẽ, thì sự đa dạng ở cuộc sống quanh ta sẽ càng dễ dàng được tìm thấy.

Trong số những người thân, người bạn, người quen của bạn, có bao nhiêu người đến từ địa phương khác hay xuất thân khác với bạn, hay thậm chí có “yếu tố nước ngoài”? Nên mình nghĩ, việc học cách chung sống và tôn trọng những khác biệt trong xã hội đa văn hóa ngày nay trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Có một triết lý gốc Nam Phi mang tên “Ubuntu” với hàm ý như sau, mình xin phép ghi lại nguyên văn:

“Ubuntu speaks particularly about the fact that you can’t exist as a human being in isolation. It speaks about our interconnectedness. You can’t be human all by yourself, and when you have this quality –ubuntu - you are known for your generosity. We think of ourselves far too frequently as just individuals, separated from one another, whereas you are connected and what you do affects the whole world. When you do well, it spreads out; it is for the whole of humanity.” - Desmond Tutu

Mungi Ngomane (2020) gợi ý một số hành động thực hành ubuntu như sau:

• thấy bản thân mình trong người khác;

• nhìn nhận theo góc rộng mở hơn;

• đặt mình vào vị trí của người khác;

• tin vào điều tốt đẹp trong mỗi người;

• chấp nhận sự đa dạng của chúng ta;

• tìm kiếm cách kết nối;

• ghi nhớ sức mạnh của tha thứ;

• ghi nhận thực tế.

Mình tin rằng triết lý này không chỉ là khái niệm, mà còn là hành trình trải qua khi dần thích nghi và trân trọng sự khác biệt. Và khi chúng ta thực hành ubuntu nhiều hơn, thế giới sẽ khác biệt ra sao? Có lẽ đến lúc có câu trả lời, chúng ta đã tiến bộ hơn trong việc học cách chung sống.

~~~

---

Bài viết thuộc thử thách viết 30 ngày của khóa học Writing On The Net.

#wotn7 #day3

Mỗi bài viết trong chuỗi thử thách này đều có thể là ý tưởng khởi đầu cho một bài viết chất lượng hơn trong tương lai.